Thương vụ được hiểu là một phương thức hợp tác trong lĩnh vực kinh tế để nói về những vụ làm ăn, kết hợp kinh tế có quy mô và giá trị lớn. Khác với giao dịch thông thường, thương vụ thường có giá trị từ hàng trăm tỷ đến hàng nghìn tỷ đồng và mang tính chiến lược cao. Năm 2024, thị trường M&A Việt Nam đã chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ với nhiều thương vụ “khủng” và xu hướng này dự báo sẽ tiếp tục trong năm 2025.
Hiểu đúng bản chất Thương vụ là gì?
Khái niệm cơ bản và nghĩa của từ thương vụ
Thương vụ được hiểu là một khái niệm của lĩnh vực chuyên ngành kinh tế, chỉ những vụ làm ăn buôn bán có giá trị và có quy mô rất lớn đổ lên, thậm chí có thể lên đến vài trăm hay vài nghìn tỷ.
Đặc điểm then chốt của thương vụ:
- Quy mô giá trị lớn: Thường từ hàng trăm tỷ đồng trở lên
- Tính chiến lược: Ảnh hưởng đến định hướng phát triển dài hạn
- Độ phức tạp cao: Cần quy trình pháp lý và tài chính chuyên sâu
- Tác động thị trường: Có khả năng thay đổi cấu trúc ngành
Phân biệt thương vụ và các giao dịch thông thường
| Tiêu chí | Thương vụ | Giao dịch thông thường |
|---|---|---|
| Giá trị | Hàng trăm tỷ – nghìn tỷ đồng | Từ vài triệu – vài chục tỷ |
| Thời gian thực hiện | 6-18 tháng | Vài ngày – vài tuần |
| Tác động | Thay đổi cấu trúc doanh nghiệp | Hoạt động kinh doanh hàng ngày |
| Quy trình pháp lý | Phức tạp, cần nhiều bên liên quan | Đơn giản, ít thủ tục |
Các loại thương vụ phổ biến & bản chất của từng loại
Thương vụ M&A (Sáp nhập & Mua lại)
M&A là tên viết tắt của cụm từ Mergers (Sáp nhập) và Acquisitions (Mua lại). Đây là loại thương vụ phổ biến nhất tại Việt Nam.
Đặc điểm M&A:
- Sáp nhập (Merger): Hai doanh nghiệp cùng quy mô kết hợp tạo thành thực thể mới
- Mua lại (Acquisition): Doanh nghiệp lớn thâu tóm doanh nghiệp nhỏ hơn
Thương vụ đầu tư chiến lược
Các quỹ đầu tư hoặc tập đoàn lớn rót vốn vào doanh nghiệp với mục tiêu dài hạn.
Thương vụ thoái vốn
Các cổ đông lớn bán bớt cổ phần để thu hồi vốn hoặc tái cấu trúc danh mục đầu tư.
Thống kê đáng chú ý: Theo thống kê, có hơn 4.000 giao dịch, với tổng giá trị mua bán và sáp nhập (M&A) đạt 48,8 tỷ USD trong giai đoạn 2009-2020.
Quy trình cơ bản của một thương vụ từ ý tưởng đến ký kết
Bước 1: Chuẩn bị và Định giá (Due Diligence)
- Đánh giá tài chính, pháp lý của đối tác
- Xác định giá trị doanh nghiệp
- Phân tích rủi ro và cơ hội
Bước 2: Đàm phán và Thương lượng
- Xây dựng điều khoản hợp đồng
- Thỏa thuận về giá cả và điều kiện
- Đạt được đồng thuận về cấu trúc giao dịch
Bước 3: Thẩm định Pháp lý
- Kiểm tra tuân thủ quy định của pháp luật
- Xin phép các cơ quan có thẩm quyền
- Hoàn thiện hồ sơ pháp lý
Bước 4: Ký kết và Thực thi
- Ký hợp đồng chính thức
- Chuyển giao tài sản và quyền sở hữu
- Triển khai kế hoạch hậu M&A
Bước 5: Hậu kiểm và Tích hợp
- Theo dõi hiệu quả thương vụ
- Tích hợp các hệ thống vận hành
- Đánh giá kết quả đạt được
Case Study: Thương vụ bạc tỷ giữa VinGroup – Masan
Ngày 03/12/2019, Masan và Vingroup đã công bố thương vụ hoán đổi giữa CTCP Phát triển Thương mại và Dịch vụ VCM (VCM), đơn vị ở hữu Vincommerce và VinEco với công ty thuộc sở hữu của Masan là Masan Consumer Holding (MCH).
Bên bán: VinGroup (VinCommerce + VinEco)
- 2.600 siêu thị và cửa hàng VinMart & VinMart+
- 14 nông trường công nghệ cao VinEco
- Mạng lưới phủ sóng 50 tỉnh thành
Bên mua: Masan Group
- Hơn 20 năm kinh nghiệm sản xuất hàng tiêu dùng
- Hệ sinh thái từ sản xuất đến phân phối
- Vị thế dẫn đầu thị trường F&B
Lý do thực hiện thương vụ
Phía VinGroup:
- Giải phóng nguồn lực để tập trung vào mảng Công nghiệp và Công nghệ
- Loại bỏ gánh nặng tài chính từ mảng bán lẻ
- Tập trung phát triển VinFast và công nghệ
Phía Masan:
- Vinmart có thể là mảnh ghép quan trọng cho tham vọng trở thành đế chế trong lĩnh vực hàng tiêu dùng – bán lẻ của tập đoàn này
- Kiểm soát chuỗi cung ứng từ sản xuất đến bán lẻ
- Tăng quy mô và thị phần
Kết quả đạt được
Masan đang mong muốn sẽ xây dựng The CrownX thành doanh nghiệp quy mô doanh thu 7 – 10 tỷ USD và lợi nhuận gộp gia tăng hai con số vào năm 2025 cho lĩnh vực bán lẻ.
Bài học rút ra:
- Tầm quan trọng của việc xác định chiến lược rõ ràng
- Cần có sự tương đồng về tầm nhìn giữa các bên
- Quy trình thực hiện nhanh gọn (chỉ 3 tháng) nhờ chuẩn bị kỹ lưỡng
Lời khuyên từ những người trong cuộc
Nguyên tắc vàng trong đàm phán thương vụ
1. Chuẩn bị kỹ lưỡng
- Hiểu rõ đối tác và thị trường
- Xây dựng kế hoạch B, C cho mọi tình huống
- Tập hợp đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm
2. Đàm phán dựa trên giá trị
- Tìm điểm win-win cho cả hai bên
- Tập trung vào lợi ích dài hạn
- Linh hoạt trong cấu trúc giao dịch
3. Quản lý rủi ro hiệu quả
- Thực hiện due diligence toàn diện
- Thiết lập các điều khoản bảo vệ
- Có kế hoạch dự phòng cho các rủi ro
Chia sẻ từ chuyên gia: “Thành công của thương vụ không chỉ nằm ở con số mà còn ở khả năng tích hợp và phát huy hiệp lực sau sáp nhập. 70% thương vụ M&A thất bại do thiếu kế hoạch tích hợp rõ ràng.”
Giá trị, ý nghĩa của thương vụ đối với doanh nghiệp
Lợi ích là cầu nối giúp các doanh nghiệp
Mở rộng thị trường:
- Tiếp cận khách hàng mới
- Thâm nhập địa bàn mới
- Tăng thị phần cạnh tranh
Tăng năng lực cạnh tranh:
- Kết hợp công nghệ và know-how
- Tối ưu hóa chuỗi cung ứng
- Đạt được quy mô kinh tế
Giảm thiểu rủi ro:
- Đa dạng hóa danh mục sản phẩm
- Phân tán rủi ro địa lý
- Tăng cường vị thế tài chính
Tác động tích cực đến nền kinh tế
Thị trường mua bán và sáp nhập (M&A) tại Việt Nam đang cho thấy dấu hiệu tích cực trong những tháng cuối năm, đánh dấu sự phục hồi sau một giai đoạn trầm lắng kéo dài.
Xu hướng 2025: Khối lượng giao dịch trị giá trên 1 tỷ USD đã tăng 17% trong năm 2024, đồng thời giá trị trung bình của mỗi thương vụ cũng tăng lên đáng kể.
FAQ: Câu hỏi thường gặp về thương vụ
Thương vụ khác gì với hợp đồng kinh doanh thông thường?
Thương vụ có quy mô lớn hơn, tính chiến lược cao hơn và ảnh hưởng đến cấu trúc sở hữu hoặc hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp, khác với hợp đồng mua bán hàng hóa dịch vụ thông thường.
Doanh nghiệp nhỏ có thể tham gia thương vụ M&A không?
Có thể, doanh nghiệp nhỏ thường là target trong các thương vụ mua lại hoặc có thể liên minh với nhau để tăng sức mạnh đàm phán.
Thời gian hoàn thành một thương vụ M&A thường là bao lâu?
Trung bình 6-18 tháng, tùy thuộc vào độ phức tạp, quy mô và các yếu tố pháp lý.
Chi phí tư vấn cho thương vụ M&A thường là bao nhiều?
Thường từ 1-3% giá trị thương vụ, bao gồm phí tư vấn tài chính, pháp lý và các chi phí liên quan.
Làm sao biết thương vụ có thành công hay không?
Đánh giá dựa trên việc đạt được mục tiêu đề ra, tăng trưởng doanh thu/lợi nhuận, và mức độ tích hợp thành công giữa các bên.
Những rủi ro chính khi tham gia thương vụ là gì?
Định giá sai, thông tin không chính xác, khó khăn trong tích hợp, và thay đổi bất lợi của thị trường.
Vai trò của Chính phủ trong các thương vụ M&A?
Chính phủ có vai trò phê duyệt, giám sát để đảm bảo cạnh tranh công bằng và bảo vệ lợi ích quốc gia.
Kết luận
Qua phân tích toàn diện, thương vụ là một phương thức hợp tác trong lĩnh vực kinh tế có quy mô và giá trị lớn, thường từ hàng trăm tỷ đến hàng nghìn tỷ đồng. Khác với giao dịch thông thường, thương vụ mang tính chiến lược cao, ảnh hưởng đến cấu trúc sở hữu và định hướng phát triển dài hạn của doanh nghiệp.
Đặc điểm cốt lõi của thương vụ:
- Quy mô lớn: Giá trị từ hàng trăm tỷ đồng trở lên
- Tính chiến lược: Thay đổi bản chất hoạt động kinh doanh
- Độ phức tạp cao: Cần quy trình chuyên nghiệp 5-6 bước
- Tác động sâu rộng: Ảnh hưởng đến thị trường và cạnh tranh
Thương vụ không chỉ là con số tài chính, mà là nghệ thuật kết hợp chiến lược, con người và tầm nhìn để tạo ra giá trị bền vững cho tương lai.
Liên hệ với chúng tôi:
🌐 Website: hoithaodautuquocte.com
📧 Email: [email protected]
📞 Hotline: 086.280.9692
Bài viết được biên soạn bởi đội ngũ chuyên gia tại Hoithaodautuquocte.com (IIC) với dữ liệu cập nhật đến tháng 7/2025. Mọi thông tin chỉ mang tính tham khảo, vui lòng tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
